คำสั่ง if - else

Author: Pakin Olanraktham & Pasit Sangprachathanarak

---

คำสั่ง if - else ใช้สำหรับการกำหนดเงื่อนไขต่างๆ ในโปรแกรม เพื่อให้โปรแกรมเลือกทำงานอย่างใดอย่างหนึ่ง ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขที่กำหนด เช่น คุณต้องการตรวจสอบว่านาย ก. มีอายุมากกว่า 18 ปีหรือไม่, ต้องการตรวจสอบว่าจำนวนเต็มนี้ หารด้วยสองลงตัวหรือไม่

โครงสร้างของคำสั่ง if - else

if (เงื่อนไข 1) {
    // คำสั่งที่จะทำเมื่อเงื่อนไขเป็นจริง
} else if (เงื่อนไข 2) {
    // คำสั่งที่จะทำเมื่อเงื่อนไขเป็นจริง หากเงื่อนไขก่อนหน้านี้ทั้งหมดเป็นเท็จ
} else {
    // คำสั่งที่จะทำเมื่อเงื่อนไขก่อนหน้านี้ทั้งหมดเป็นเท็จ
}

คำแนะนำ

• สามารถมี else if ได้หลายตัว
• ไม่จำเป็นต้องมี else if หรือ else
• ถ้าค่าในเงื่อนไขเท่ากับ 1 หมายถึงเป็นเงื่อนไขเป็นจริง และ 0 หมายถึงเงื่อนไขเป็นเท็จ

คำสั่ง switch ใช้สำหรับเลือกทำงานหลายกรณี จากค่าเดียวที่เราต้องการตรวจสอบ โดยจะเทียบค่ากับรายการ case ต่างๆ ตามลำดับ ถ้าตรงก็จะเริ่มทำคำสั่งตั้งแต่จุดนั้นไปจนกว่าจะเจอ break (หรือจบ switch) หากไม่ตรงกับทุก case และมี default ก็จะทำในส่วนนั้นแทน

โครงสร้างของคำสั่ง switch

switch (expression) {
    case ค่าที่1:
        // คำสั่งเมื่อ expression มีค่าเท่ากับ ค่าที่1
        break; // ออกจาก switch
    case ค่าที่2:
        // คำสั่งเมื่อ expression มีค่าเท่ากับ ค่าที่2
        break;
    /* ... */
    default:
        // คำสั่งเมื่อไม่ตรงกับทุก case ข้างบน (ไม่จำเป็นต้องมี)
}

สำคัญ

• expression ต้องเป็นชนิด integer type (เช่น int, char); ใช้กับชนิดทศนิยม (float, double) ไม่ได้
• ค่าหลัง case ต้องเป็นค่าคงที่ เช่น 1, 'A', 10+2 แต่ ห้ามเป็นตัวแปรที่เปลี่ยนค่าได้
• ไม่สามารถมี case ซ้ำกันได้
• default จะอยู่ตำแหน่งไหนก็ได้ (นิยมไว้ท้ายสุด) และมีได้แค่หนึ่งอัน

โจทย์ตัวอย่าง

จงรับเลข 1–7 แล้วพิมพ์ชื่อของวันนั้นๆ (จันทร์–อาทิตย์)

เฉลย if - else

#include <iostream>

using namespace std;

int main() {
    int d;
    cin >> d;
    if(d == 1) cout << "Monday";
    else if(d == 2) cout << "Tuesday";
    else if(d == 3) cout << "Wednesday";
    else if(d == 4) cout << "Thursday";
    else if(d == 5) cout << "Friday";
    else if(d == 6) cout << "Saturday";
    else if(d == 7) cout << "Sunday";
    else cout << "Invalid";
}

เฉลย switch

#include <iostream>

using namespace std;

int main() {
    int d;
    cin >> d;
    switch (d) {
        case 1: cout << "Monday"; break;
        case 2: cout << "Tuesday"; break;
        case 3: cout << "Wednesday"; break;
        case 4: cout << "Thursday"; break;
        case 5: cout << "Friday"; break;
        case 6: cout << "Saturday"; break;
        case 7: cout << "Sunday"; break;
        default: cout << "Invalid";
    }
}

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย

• ลืม break; โดยไม่ได้ตั้งใจ ทำให้ทำงานหลาย case ต่อเนื่อง
• ใช้กับชนิดที่ไม่รองรับ เช่น double
• ใส่ค่าซ้ำในหลาย case

โดยทั่วไป switch จะอ่านง่ายขึ้นเมื่อมีหลายกรณีตรวจค่าเท่ากับ (เช่น เมนู 1–9) และลดความซ้ำซ้อนของ else if ยาวๆ

โจทย์

Problem	Source	Difficulty	Solution
Grading	PROG	Very Easy	View
โจทย์คำสั่งเลือกทำ	TU1	Very Easy	View
โจทย์คำสั่งเลือกทำ (เพิ่มเติม)	TU1	Very Easy	View